Review sách ” Thương nhớ Trà Long”: Đắm chìm trong thế giới tuổi thơ tươi đẹp

Tuổi thơ, những kỉ niệm bao giờ cũng tươi đẹp với những thức bánh trái, đồ ăn… mà ta mãi muốn đắm chìm trong những kỉ niệm tươi đẹp đó. Hãy cùng ngược dòng thời gian trở lại với những kỉ niệm tuổi thơ tươi đẹp trong cuốn sách “Thương nhớ Trà Long” của tác giả Nguyễn Nhật Ánh nhé.

“HỒI NHỎ ĂN BÁNH Ú

Có lẽ bất cứ đứa bé miền Trung nào cũng biết bánh ú . Trong các loại bánh gói lá, ngoài bánh ú thôn quê Quảng Nam còn có bánh tét, bánh ít lá gai, bánh ít trắng nhưng bánh ú là loại bánh phổ biến nhất.

Bánh tét chỉ xuất hiện những ngày Tết , bánh ít lá gai và bánh ít trắng hồi nhỏ tôi có dịp “tiếp xúc”, chỉ được ăn trong các dịp cưới hỏi, giỗ kỵ hoặc khách ở xa đem biếu khi đến chơi nhà.

Chỉ có bánh ú là tôi thấy quanh năm trên các thúng mủng ngoài chợ hoặc treo lủng lẳng từng chùm dăm bày cái trên cây sào tre vắt ngang cửa những tiệm tạp hoá nhỏ dọc ven đường làng. Gọi là tiệm tạp hoá, thực ra đó chỉ là những túp lều tranh đơn sơ, chỉ treo trên sào chùm bánh ú , và nải chuối và bày trên chiếc giá đỡ mộc mạc vài chai nước tương , dầu phộng , rổ trứng, rổ khoai lang, khoai mì luộc cùng dăm hũ bánh kẹo xanh xanh đỏ đỏ.

Đó là những quán nghèo ở thôn quê. So với các tiệm bánh kẹo bề thế lộng lẫy ở thành phố, những cái quán mái tranh vách lá quen thuộc của tuổi thơ tôi nom giống những người họ hàng quanh năm túng thiếu. Thế nhưng đó là nơi chốn cực kỳ hấp dẫn của trẻ con chúng tôi.

Tôi nhớ hồi học cấp 1 , sáng nào cũng được mẹ cho tiền, mấy anh em tôi lập tức nôn nao chạy vù ra cái quán nhỏ nằm ngay ngã ba xuống chợ để mua bánh ú. Mỗi đứa cầm tờ giấy bạc vừa được phát tranh nhau chạy. Chẳng đứa nào chịu nhờ đứa nào mua giùm, chỉ háo hức muốn tự tay mình chìa tờ giấy bạc ra trước mặt bà hàng, sung sướng nói như reo “Bà bán cho con cái bánh ú” rồi môi giần giật, tay run run đón lấy cái bánh, mắt ngời lên niềm hanh phúc vô biên.

Có đứa đến đoảng, tay cầm không chặt, cắm đầu cắm cổ chạy đến nơi phát hiện tờ bạc rơi mất dọc đường từ hồi nào, hốt hoảng chạy ngược trở lại tìm. Tìm không thấy liền oà khóc. Năm , sáu đứa khác thấy tội nghiệp , mỗi đứa chìa cái bánh của mình cho đứa bỗng chốc thành kẻ trắng tay kia cắn 1 miếng cho đỡ thèm. Thôn quê thuở xưa nhà nào cũng đông con. Nên cắn 1 vòng tính ra cũng gần như ăn được nguyên cái bánh.Chỉ có điều không đứa nào cho đứa kia đụng vô cục nhưn đậu xanh chính giữa.

Bánh ú làm bằng gạo nếp, có hình 4 góc . Khi gói bánh, xếp chồng ba, bốn miếng lá chuối quấn thành hình hoa loa kèn, cho nếp và nhưn vào, thổ nhẹ cho tất cả xuống đều rồi xếp lá cạnh đáy lại đan vào nhau cho chật kín , sau đó dùng dây ràng theo hình chữ nhật cho thật chặt. Cuối cùng, xâu lại thành từng chùm chín, 1 cái trước khi nấu. Bánh ú miền Nam thường cột bằng dây ni-lông hay dây gai, cột vừa tay nên cái bánh có hình tháp. Bánh ú miền Trung nhỏ hơn , cột bằng dây lạt, thường thít chặt, cái bánh nhìn từa tựa ngôi sao 4 cánh.

Về nhưn, bánh ú miền Trung và bánh ú miền Nam cũng khác. Bánh ú quê tôi chỉ có nhưn đậu xanh. Bánh ú miền Nam có thêm thịt, mỡ, nước dừa, đậu đỏ, khi cao hứng cải biên có thể thêm vào bất cứ thứ gì khoái khẩu :trứng, tôm khô, lạp xưởng…

Vì lý do đó, cục nhưn đậu xanh trở thành thứ quý giá, thứ ngon nhất trong cái bánh ú của trẻ con quê tôi. Ăn bánh ú, nhiều đứa thích ăn vòng quanh các góc nhọn trước, chừa cục nhưn lại ăn sau cùng, đồng thời có dịp chìa thứ quý giá đó vào vào mắt những đứa đã lỡ ăn xong trước để chọc cho đối phương thèm. Cái trò chọc tức đó đứa nào cũng thích, nhưng cố bắt mình ăn nhín lại trong khi miệng đang thèm bụng đang đói không phải đứa trẻ nào cũng làm được.

Cục nhưn quan trọng như vậy nên ngay cả khi “làm từ thiện” cho đứa rơi tiền khốn khổ , mấy đứa anh đứa em tay chìa bánh , miệng vẫn không quên nhắc chằm chặp “Chỉ được cắn cái góc thôi nhé!” . Có đứa cẩn thận khum bàn tay che kín cái bánh , chỉ chừa cái góc nhọn ra ngoài. Nạn nhân tội nghiệp có khi thèm quá, cố ngoạm sâu hơn, cắn cả vào tay đứa kia khiến thằng này thét be be “Aaaaa… Đồ tồi. Mai mốt tao không cho mày ăn nữa…..”

Chỉ là một thứ quà mà đứa bé nào lớn lên ở miền Trung cũng biết từ nhưn dậu xanh, làm từ gạo nếp mà sao đáng yêu đến vậy. Bánh ú như chứa cả kỉ niệm tuổi thơ của những đứa trẻ ở đây với những thòm thèm, những lần ăn vặt được cho tiền mà hậu đậu làm rơi bánh khiến cả bọn phải cho mỗi đứa một miếng. Cái kỉ niệm thân thương đó dẫu sau này trưởng thành có trả giá cả tỉ bạc cũng không thể mua lại được, mua lại những hạnh phúc lúc cắn nhưn đậu xanh, mua lại những thòm thèm vì đã cắn mất nhân bị bạn bè chọc, mua lại những lần chia nhau miếng bánh , miếng bánh của tuổi thơ, miếng bánh của những hồi ức tuyệt vời.

Review sách “Mắt biếc”: Cả bầu trời trong đôi mắt Hà Lan đã làm Ngạn si mê, thương nhớ một đời

TRONG NHÀ KHO CỦA KÝ ỨC

” Hồi bé, như mọi đứa trẻ trong làng, tôi luôn chờ Tết đến. Tết càng đến gần càng nôn nao. Cách Tết 1 tháng, bọn trẻ con chúng tôi đã đếm từng ngày. Có đứa quanh năm không ngó ngàng gì đến tới tấm lịch trên tường, bây giờ ngày nào cũng giành bóc lịch. Chỉ để sung sướng thời gian ngắn dần lại dưới tay mình. Đứa nào nhà không có lịch thì lấy than vạch lên tường. Vạch 30 vạch. Để mỗi sáng thức dậy, chưa kịp đánh răng rửa mặt đã 3 chân 4 cẳng chạy lại bức vách xoá đi 1 vạch , xuýt xoa:” vậy là còn 29 ngày”…”còn 25 ngày “… “còn 17 ngày”….

“Tết “, với bản thân cái từ âm vang đó luôn đồng nghĩa với niềm vui. Chúng ta vẫn nói “vui như Tết” đó thôi.

Riêng với trẻ con, Tết mang lại những niềm vui cụ thể : Ăn , mặc, chơi.

Tôi sẽ viết về mặc Tết và chơi Tết trong 1 dịp khác, Bài này chỉ bàn đến cái ăn.

Tết, là dịp để ăn ngon, không chỉ với trẻ con. Cả người lớn cũng thế, như là dịp để bù đắp những lo toan , chắt chiu tằn tiện trong 1 năm làm lụng vất vả. Có người thắt lưng buộc bụng quanh năm , dành dụm tiền bạc chỉ để bung ra ăn tiêu 3 ngày Tết , như nhà thơ Tú Xương từng nhận xét:” Chẳng phong lưu cũng 3 ngày Tết/Kiết cú như ai cũng rượu chè.” Dĩ nhiên, mâm cao cỗ đầy không chỉ nhằm thoả mãn nhu cầu vật chất mà còn bộc lộ 1 khát vọng tinh thần: những bữa ăn tươm tất trong 3 ngày Tết thể hiện ước mơ về 1 năm mới an khang thịnh vượng.

Trẻ con tất nhiên suy nghĩ không sâu xa như người lớn. Chỉ biết đến Tết được ăn ngon mặc đẹp đã thấy sướng mê. Tôi nhớ ngày tôi còn bé, năm nào cũng vậy, cứ trước Tết khoảng nửa tháng mẹ tôi lại ra chợ mua cùi dừa về làm mứt. Anh em tôi ngồi chồm hổm xem mẹ gọt dừa , nao dừa thành từng sợi rồi rửa nước qua vài lần cho sạch dầu, sau đó đem ướp đường. Đến khi sợi dừa thật trong, mẹ tôi bắt đầu sên dừa. Lúc này, nhiều đứa trong bọn tôi đã thèm lắm rồi nhưng kẹt nỗi có mẹ tôi ngồi đó, không đứa nào dám táy máy tay chân. Hơn nữa, mứt đang sên trong chảo , đứa nào láu táu bốc trộm là phỏng tay ngay.

Cơ hội hấp dẫn nhất là lúc mẹ tôi trải mứt ra nong đem phơi ngoài sân. Lúc đó đi ngang qua nong mứt, thế nào tôi cũng đánh rớt viên bi hay 1 cái gì đó để cúi xuống nhặt , rồi thò tay bốc trộm mứt nhanh như chớp. Mứt dừa nhiều màu, xanh đỏ trắng vàng; mứt dừa của mẹ tôi chỉ có mỗi màu trắng nhưng với tôi thật không có thứ gì ngon bằng.

Mẹ tôi còn làm cả mứt gừng và mứt me. Mứt me khó bốc trộm nhất vì mứt me làm nguyên trái , mẹ tôi lại làm số lượng ít nên mất trộm là mẹ tôi biết ngay.

Bánh tét cũng là món ăn đặc biệt trong dịp Tết. Trước giao thừa 1, 2 ngày, cả nhà già trẻ lớn bé đều xúm vào gói bánh. Cũng như bánh ú, nhưn bánh tét quê tôi không có thịt heo, chỉ có đậu xanh. Sau khi ngâm nếp và đồ đậu xanh đã đãi sạch vỏ, chuẩn bị lá chuối và ngâm lạt cho mềm, mọi người ngồi quây quần cặm cụi gói bánh. Tôi còn nhỏ, lúc đổ nếp lên thân lá rồi rải đạu xanh lên khe nếp không có trở ngại gì, nhưng đến khi ốp lá rồi cột dây, không sớm thì muộn đòn bánh của tôi không bung ra cũng xộc xệch hoặc lỏng le lỏng lét trông như đứa bé mặc áo quần của người lớn. Thế nhưng tôi cứ thích gói bánh, bị người lớn gạt ra là ngoác miệng nức nở rất ghê để lại được mó tay vào thúng nếp.

Đêm giao thừa, ngồi trước nồi bánh sôi sùng sục trên bếp củi kê ngoài sân chờ mẹ tôi vớt ra từng cái bánh chín tới là 1 trong những khoảnh khắc thú vị nhất đối với tôi. Từ khi bắc lên nấu đến khi bánh chín thường phải mất đến 4, 5 tiếng đồng hồ nên tôi chỉ trông nồi bánh 2 tiếng là mắt díp lại, nhưng mẹ tôi giục vào nhà ngủ thế nào tôi cũng không nghe.

Tôi nhớ mẹ tôi thường dùng sợi chỉ để cắt bánh tét, gọi là “tét bánh”. Miệng ngậm đầu này sợi chỉ, tay phải cầm đầu kia , mẹ tôi khoắng sợi chỉ từng vòng quanh đòn bánh. Suốt bao nhiêu cái Tết trẻ thơ, tôi từng ngắm mê mẩn từng lát bánh rơi vào đĩa theo từng động tác của mẹ tôi – 1 hình ảnh vô cùng ấn tượng.

Miền Trung thuở đó chưa biết đến thịt kho tàu, dưa giá của miền Nam. Bánh tét chỉ chấm nước mắm hoặc ăn với dưa món đã ngon tuyệt. Bánh tét khi đem chiên lên , ăn càng mê tơi.

Ngoài mứt và bánh tét, những ngày Tết còn xuất hiện nhiều món lạ như hạt dưa, lạp xưởng. Hạt xưa thì nhà nào cũng có, tới bất cứ đâu cũng thấy đĩa hạt dưa bày giữa bàn . So với đám con trai, bọn con gái thích ngồi tí tách cắn hạt dưa hơn, vì vỏ hạt dưa làm dôi môi đỏ thắm tự nhiên. Riêng lạp xưởng chỉ nhà giàu mới có. Lúc 10 tuổi, lần đầu tiên được ăn lạp xưởng nơi nhà 1 người bạn của ba tôi, tôi “tương tư” suốt 1 tuần và lập tức bầu chọn đây là món ăn ngon nhất trên đời…”

Tết ngày nhỏ thiệt vui, Tết lúc nào cũng được bọn trẻ con háo hức và bình chọn là ngày vui nhất trong năm vì “vui như Tết ” mà. Tết được mua quần áo mới, ăn ngon , được đi chơi, lì xì, trông nồi bánh chưng và được nghỉ học…. Sung sướng làm sao chỉ mong đến Tết vì lúc đó nhà mình sẽ được ăn ngon, được mua quần áo mới và nhận lì xì. Không vui sao được khi cả năm đã tiết kiệm, dè sẻn chỉ để có một cái Tết đủ đầy, ba mẹ sắm cho cả nhà nhiều hơn, vui hơn. Làm sao quên được dư vị Tết của ngày còn thơ khi mà giờ đây đã lớn, có đổi bao nhiêu thứ cũng không còn vui như trước với nỗi lo cơm áo, ôi ngày Tết xưa…

Còn nữa, bạn còn nhớ về những chuyện ấu thơ , những cánh phượng vĩ, xe đạp và tuổi học trò, những trò chơi tuổi nhỏ, món ăn tuổi thơ như là tàu hủ, ốc, ốc ruốc… Tất cả sẽ được tái hiện sống động, một lần nữa đánh thức đủ 5 giác quan của bạn để “du hành” một chuyến về tuổi thơ.

Còn 1 “vị khách” nữa, bạn có nhớ tiêu đề “Thương nhớ Trà Long” không? Liệu có phải cô gái Trà Long trong “Mắt Biếc” hay còn một “Trà Long ” nào khác, cùng theo dõi tác phẩm nhé.

Nga Nguyễn

LINK ĐẶT SÁCH

Tiki: https://shorten.asia/fw4VCfue

Shopee: https://shorten.asia/wDUzeQQc

Fahasa: https://shorten.asia/YHGbPbFA